İşveren ile iş sözleşmesi yapmış olan her işçinin hizmetleri, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na (“SGK”) bildirilmesi zorunludur. Bir başka deyişle; sigorta bir işçinin yasal hakkıdır ve aynı zamanda yasal olarak bir zorunluluktur. Nitekim 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 7/a maddesi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, meslekî ve teknik eğitime, meslekî ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimine, staja veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten işverenler, 4-1/a bendi (SSK) kapsamında sigortalı sayılan kişileri, (istisnalar haricinde) sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür.
İş kazası geçiren işçinin sigorta kaydı bulunmadığının tespiti halinde idari para cezası uygulanır. Sigortasız işçi çalıştıran işverenlere brüt asgari ücretin 38 katı kadar ceza uygulanmakla birlikte işverenleri tarafından sigortası yaptırılmayan ve iş kazası geçiren sigortalının tazminatı ve kazadan doğacak her türlü ödeme işverenden talep edilebilecektir. Kısacası fiilen çalışma başlangıcı olan iş kazası geçiren sigortasız işçi, sigortalı işçi gibi tüm SGK haklarından faydalanacağı gibi işvereninden maddi-manevi tazminat talep etme hakkına sahip olacaktır.
Sigortasız İşçi İş Kazası Geçirirse Ne Yapmalıdır?
- İşçi veya yakınları tarafından hastane polisine başvurularak ilgili kazanın iş kazası olduğu bildirilmelidir.
Bu bildirim sayesinde iş kazasının olduğu ilçenin bağlı bulunduğu Cumhuriyet Savcılığı ve kolluk kuvvetleri harekete geçecek kaza yerinde olay yeri inceleme yapılacak, kazanın mahiyeti, kazadan sorumluluk, kusur oranları vb. hususlar soruşturulacaktır. İlgili olayı gören ve aynı zamanda işçi olan tanıkların ifadelerinin de kolluk tarafından alınması oldukça önemlidir.
- Kazayı geçiren işçiye ilişkin tutulan sağlık raporlarında kazanın iş kazası olarak belirtilmesi hususuna da dikkat edilmelidir. İşçinin sigortasız çalıştırılmasının bu konuda bir önemi bulunmamaktadır.
- İş kazası meydana gelmesi halinde, işverenin kazayı, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (“SGK”) bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır. İşveren en geç iş kazasının meydana gelmesinden itibaren 3 iş günü içinde SGK’ya bildirimde bulunmalıdır. Ancak genellikle sigortasız işçi çalıştıran işverenler, iş kazası halinde işbu bildirimleri de yapmaktan kaçınmaktadır. Böyle bir durumda işçi, kazanın iş kazası olarak tespiti ve SGK tarafından sağlanan sosyal haklardan yararlanabilmek için SGK’ya bir dilekçe ile başvurmalıdır.
SGK kurumu adına görevlendirilen kişiler, kazanın iş kazası olup olmadığını, kazanın oluş şeklini ve tarafların kusur durumunu düzenleyen bir inceleme raporu düzenler. Hazırlanan raporda kazanın iş kazası olarak değerlendirilmesi halinde sigortasız çalışırken kazaya uğrayan işçi veya hak sahibi iş mahkemesinde doğrudan maddi ve manevi tazminat davası açabilecektir.
- İş kazası geçiren sigortasız işçi, elindeki delillerle birlikte bağlı bulunduğu Çalışma Bölge Müdürlüğü’ne geçirdiği iş kazası hakkında idari inceleme talebinde bulunmalıdır. Bu incelemenin sonucunu beklemeden iş kazasının olduğu İş Mahkemesinde işveren ve SGK’yı husumet göstererek iş kazası tespit davası açmalıdır.
Tespit davası sonuçlandıktan sonra malullük halinde işçi, hayatını kaybetmesi halinde hak sahipleri SGK tarafından sağlanan haklardan faydalanabilecektir. Dahası işveren aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açabileceklerdir.
Görüleceği üzere; iş kazası geçirildiğinde işçi açısından birçok hak ortaya çıkmaktadır. Önemle belirtmek gerekir ki; işçinin tüm haklarını elde etmesi, işverenin de hukuki süreç boyunca hak kaybına uğramaması için alanında uzman bir iş avukatından faydalanması yerinde olacaktır.
İlgili Aramalar
Kadıköy İş Kazası Avukatı
Kadıköy İş Davası Avukatı
Kadıköy İş Hukuku Avukatı