En az 1 yıl süren bir evlilikte, taraflar boşanma konusunda ve boşanmanın diğer sonuçlarında anlaşırlarsa, açılacak olan davaya anlaşmalı boşanma davası denir.
Anlaşmalı boşanma için eşler anlaşmalı boşanma protokolü ve bir dava dilekçesi ile birlikte aile mahkemesinde dava açabilir. Tarafların hakim huzurunda boşanma protokolünü onayladıklarını ve boşanmak istediklerini beyan etmeleri halinde tek celsede anlaşmalı boşanma gerçekleşmektedir.
Anlaşmalı boşanma davasında, evliliğin temelden sarsılmış olduğu kabul edilmektedir.
ANLAŞMALI BOŞANMA ŞARTLARI NELERDİR?
Anlaşmalı boşanma şartları TMK m. 166/3 ve Yargıtay kararlarında yer almaktadır. Buna göre;
- Tarafların Türk Medeni Kanunu uyarınca evli olmaları gerekir.
- Bu evliliğin en az 1 sene sürmüş olması gerekir.
- Taraflar boşanma konusunda hemfikir olmalıdır.
- Eşlerin birlikte başvurması veya bir eşin, diğerinin davasını kabul etmesi gerekir.
- Anlaşmalı boşanma protokolünde boşanmanın mali sonuçları ve müşterek çocukların durumu düzenlenmiş olmalıdır.
- Hazırlanan anlaşmalı boşanma protokolü mahkemece uygun bulunmalıdır.
- Taraflar duruşmada hazır olmalıdır.
ANLAŞMALI BOŞANMA PROTOKOLÜ NASIL HAZIRLANMALIDIR?
Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların, boşanmanın mali sonuçlarını (nafaka, maddi-manevi tazminat) ve müşterek çocukların durumunu (velayet, kişisel ilişki) düzenledikleri bir sözleşmedir.
TMK md.166/3’e göre; “(…)hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.”
Bu kapsamda;
- Protokolde boşanmanın mali sonuçları hususunda anlaşma sağlanmış olmalıdır. Boşanmanın mali sonuçları; maddi ve manevi tazminat ve yoksulluk nafakası şeklindedir.
- Öte yandan madde hükmünde belirtildiği gibi tarafların varsa müşterek çocuklarının durumu hususunda da anlaşmış olmaları gerekmektedir. Bir başka deyişle; velayet, kişisel ilişki ve iştirak nafakası konularında anlaşmış olmalıdırlar.
- Bunlar dışında, mal paylaşımı veya altın alacağı hususlarında da anlaşma yapılabilmektedir.
- Protokol, kanuna aykırı hususlar içermemeli ve koşula bağlanmamalıdır.
- Boşanma kararı kesinleşmeden protokolde değişiklikler yapılabilmekte olup hâkim kendisi de tarafların ve çocukların menfaati için protokolde değişiklik yapabilir. Ancak bu değişikliklerin taraflarca da kabul edilmesi gerekmektedir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA SÜREÇ NASILDIR?
Eşlerden biri veya ikisi beraber, anlaşmalı boşanma protokolü ve dava dilekçesi ile birlikte aile mahkemesine başvurup gerekli harç ve giderleri ödedikten sonra anlaşmalı boşanma davası açılır. Taraflar anlaşmalı boşanma protokolünü dava dilekçesi ile birlikte mahkemeye sunmalarının ardından mahkeme tarafından tensip zaptı düzenlenir ve eşlere duruşma günü bildirilir.
Tarafların duruşmaya gelmesi zorunludur,. Duruşmada hakim, kendisine sunulan imzalı beyanları taraflara okur ve tutanağı taraflara imzalatır. Beyanlar okunmamışsa boşanmaya karar verilemez ve taraflardan birinin imzadan imtina etmesi davayı çekişmeli boşanma davasına dönüştürür.
Belirtmek gerekir ki; çekişmeli açılmış herhangi bir dava da yargılamanın herhangi bir safhasında anlaşmalı boşanma olarak karara bağlanabilir. Ancak bu halde, çekişmeli açılmış boşanma davası özel sebeplere dayanmamalıdır; ancak şiddetli geçimsizlik sebebiyle açılan boşanma davalarında anlaşmalı boşanmaya dönülebilir.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Genel yetki kuralına göre anlaşmalı boşanma davası için yetkili mahkeme eşlerden birinin yerleşim yeri veya eşlerin son 6 ay birlikte oturdukları yer aile mahkemesidir.
Ancak yetkili mahkeme eşlerin mutabakatıyla Türkiye’nin herhangi bir yerindeki mahkeme olabilir.
Görevli mahkeme aile mahkemesidir. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.
Anlaşmalı boşanma davasının hızlı ve eksiksiz tamamlanabilmesi ve hazırlanan anlaşma boşanma protokolünün herhangi bir hak kaybına ve olumsuz duruma sebep olmaması için dava sürecinin bir boşanma avukatı ile birlikte yürütülmesi oldukça önemlidir.